του Γιάννη Βασιάδη*

Σε σχέση με την ατμοσφαιρική ρύπανση, την καθαρότητα και την ποιότητα του αέρα που αναπνέουμε, οι μεταφορές αποτελούν την Αχίλλειο πτέρνα σχεδόν της κάθε πόλης, αφού αυτές ευθύνονται συνολικά σχεδόν για το ένα τέταρτο των παγκόσμιων εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα!

Για την απάμβλυνση του προβλήματος έχουν ήδη τεθεί σχετικοί στόχοι στην Ατζέντα 2030 για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη, μέσα από τη διεθνή συναίνεση και την κοινή επιδίωξη των κρατών στο πλαίσιο του Οργανισμού των Ηνωμένων Εθνών. Για μπορέσουν όμως να επιτευχθούν οι στόχοι αυτοί, λόγω και της συνεχόμενης αύξησης των ενεργειακών αναγκών, πολλά θα πρέπει να γίνουν. Πολύτιμη βοήθεια προς αυτή την κατεύθυνση, μέσα από την εφαρμογή έξυπνων και αποτελεσματικών λύσεων στις μεταφορές τόσο σε νέες όσο και σε υφιστάμενες αστικές περιοχές, μπορούν να προσφέρουν δύο νέα διεθνή πρότυπα που μόλις δημοσιεύθηκαν.

Tα ηλεκτρικά αυτοκίνητα, τα ηλεκτρικά λεωφορεία, καθώς και οι νέοι ποδηλατόδρομοι, σίγουρα συμβάλλουν στο να περιοριστεί η αύξηση της ζήτησης ενέργειας για τις μεταφορές. Εν τούτοις δεν επαρκούν για τη δραστική απάμβλυνση του προβλήματος. Οι ενεργειακές ανάγκες είναι άμεσα συνυφασμένες με την αύξηση του πληθυσμού. Κάτι που σημαίνει ότι τα οχήματα στο οδικό δίκτυο εξακολουθούν να ευθύνονται για τη μεγάλη πλειονότητα των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα που σχετίζονται με τις μεταφορές.

Εκμεταλλευόμενοι τις έξυπνες λύσεις στις μεταφορές, οι οποίες χρησιμοποιούν λιγότερη ενέργεια και έχουν μειωμένες περιβαλλοντικές επιπτώσεις, σημαίνει ότι όλοι θα μπορούν να αναπνέουν καθαρότερο αέρα: οι πολίτες, το περιβάλλον και ολόκληρος ο πλανήτης. Το γεγονός αυτό συμβάλλει ταυτόχρονα και στη δημιουργία πιο ελκυστικών πόλεων. Σε αυτό αποσκοπούν τα δύο νέα διεθνή πρότυπα που δημοσιεύθηκαν πρόσφατα:

  • Το πρότυπο ISO 37161Υποδομές έξυπνων κοινοτήτων - Κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με τις έξυπνες μεταφορές για την εξοικονόμηση ενέργειας στις υπηρεσίες μεταφορών” (Smart community infrastructures – Guidance on smart transportation for energy saving in transportation services), παρέχει καθοδήγηση στους οργανισμούς μεταφορών, στις τοπικές και εθνικές κυβερνήσεις και σε κάθε άλλο βιομηχανικό παράγοντα σχετικά με τον τρόπο μείωσης της ενέργειας που χρησιμοποιείται στις μεταφορές επιβατών, στις παραδόσεις, στη μεταφορά φορτίων και στις ταχυδρομικές υπηρεσίες. Το πρότυπο παρουσιάζει τις διάφορες δυνατότητες εξοικονόμησης ενέργειας που μπορούν να υιοθετηθούν, καθώς και τη διατήρηση, την παρακολούθηση και τον έλεγχο των μέτρων αυτών.
  • Το πρότυπο συμπληρώνεται από το πρότυπο ISO 37162Υποδομές έξυπνων κοινοτήτων -Έξυπνες μεταφορές για νέες αναπτυσσόμενες περιοχές” (Smart community infrastructures - Smart transportation for newly developing areas). Το πρότυπο αυτό αποτελεί ένα σημαντικό εργαλείο στα χέρια των πολεοδόμων για το σχεδιασμό νέων αναπτύξεων και περιοχών, έτσι ώστε να εφαρμόζουν υπηρεσίες μεταφορών που όχι μόνο να ανταποκρίνονται στις ανάγκες του πληθυσμού, αλλά να αντιμετωπίζουν αποτελεσματικά και τα ζητήματα βιώσιμης ανάπτυξης.

Για την καλύτερη αντιμετώπιση του ζητήματος, είναι προφανές ότι η μείωση της κατανάλωσης ενέργειας και η εφαρμογή αλλαγών που να ευνοούν το περιβάλλον πρέπει να ακολουθούν μια ολιστική προσέγγιση. Τα δίκτυα μεταφορών μπορεί να παρουσιάζουν μεγάλη περιπλοκότητα, εμπλέκοντας όχι μόνο τη χρήση οχημάτων, αλλά ολόκληρο το σύστημα λειτουργίας τους. Τα δύο νέα πρότυπα παρέχουν καθοδήγηση για όλες τις πτυχές των μεταφορών, συμπεριλαμβανομένων των κριτηρίων και παραμέτρων που πρέπει να λαμβάνονται υπόψη κατά την επιλογή των πιθανών λύσεων εξοικονόμησης ενέργειας, έτσι ώστε να επιτυγχάνονται τα επιθυμητά αποτελέσματα σε μακροπρόθεσμη βάση.

Το ISO 37161 και το ISO 37162 είναι δύο από μια σειρά διεθνών προτύπων που αφορούν τις έξυπνες λύσεις στις μεταφορές, όπως για παράδειγμα το ISO 37157 Smart transportation for compact cities (Έξυπνες μεταφορές για μικρές πόλεις), ISO 37158 Smart transportation using battery-powered buses for passenger services (Έξυπνες μεταφορές με χρήση λεωφορείων που λειτουργούν με μπαταρίες για υπηρεσίες μεταφοράς επιβατών) και ISO 37159 Smart transportation for rapid transit in and between large city zones and their surrounding areas (Έξυπνες μεταφορές με ταχεία διαμετακόμιση εντός και μεταξύ μεγάλων αστικών ζωνών και των γύρω περιοχών).

Όλα τα πιο πάνω πρότυπα διατίθενται από το Κέντρο Εξυπηρέτησης και Πληροφόρησης του Κυπριακού Οργανισμού Τυποποίησης (CYS).

* Ο Γιάννης Βασιάδης είναι Μηχανολόγος Μηχανικός και εργάζεται ως Λειτουργός Τυποποίησης στον Κυπριακό Οργανισμό Τυποποίησης (CYS)