της Έλενας Δημοσθένους*

Η ασφάλεια και υγεία στο χώρο εργασίας είναι απαραίτητη προϋπόθεση ανά πάσα στιγμή, αλλά ακόμη περισσότερο στη δύσκολη περίοδο που αντιμετωπίζει η ανθρωπότητα τους τελευταίους μήνες. Οι προκλήσεις για όλες τις επιχειρήσεις, οργανισμούς και υπηρεσίες είναι πρωτόγνωρες. Από τη μια παλεύουν να διατηρήσουν τη βιωσιμότητά τους και να εξέλθουν της δύσκολης αυτής δοκιμασίας με τις λιγότερες δυνατές ζημιές. Από την άλλη έχουν να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις αναφορικά με την ασφάλεια και υγεία στην εργασία και να διαχειριστούν αποτελεσματικά τους κινδύνους, προστατεύοντας αυτούς που συνεχίζουν να εργάζονται, και όλους όσους αναμένεται να επιστρέψουν στις εργασίες τους.

Η φετινή Παγκόσμια Ημέρα για την Ασφάλεια και Υγεία στην Εργασία με θέμα «Σταματήστε την πανδημία: Η ασφάλεια και η υγεία στην εργασία μπορούν να σώσουν ζωές», στοχεύει στην αναγνώριση των πιο πάνω προκλήσεων που αντιμετωπίζουν κάθε είδους οργανισμοί και την ευαισθητοποίηση όλων, για τη σημασία της αποτελεσματικής διαχείρισης της ασφάλειας και υγείας  στην εργασία.

Η Ευρωπαϊκή και διεθνής τυποποίηση έχει εκπονήσει μέσα από τη δραστηριότητα δεκάδων τεχνικών επιτροπών τυποποίησης και τη συμμετοχή πολλών εκατοντάδων εμπειρογνωμόνων, μεγάλο αριθμό προτύπων που μπορούν να λειτουργήσουν ως χρήσιμα εργαλεία για την αποτελεσματική διαχείριση ασφάλειας και υγείας στην εργασία και την προστασία των εργαζόμενων.

Ένα πολύ χρήσιμο εργαλείο είναι το εθνικό και διεθνές πρότυπο CYS ISO 45001 Occupational health and safety management systems – Requirements with guidance for use που αποτελεί το πρώτο και το μοναδικό διεθνές πρότυπο για την υγεία και την ασφάλεια στην εργασία. Καθορίζει τις απαιτήσεις εφαρμογής ενός συστήματος διαχείρισης ασφάλειας και υγείας στην εργασία, περιέχει κατευθυντήριες οδηγίες χρήσης και είναι πιστοποιήσιμο. Απώτερος στόχος της εφαρμογής του CYS ISO 45001 είναι η βελτίωση της ασφάλειας των εργαζομένων, η μείωση των κινδύνων στο χώρο εργασίας και η δημιουργία καλύτερων και πιο ασφαλών συνθηκών εργασίας.

Επιπλέον, μεγάλος αριθμός Ευρωπαϊκών και διεθνών τεχνικών επιτροπών τυποποίησης, εκπονεί πρότυπα με απαιτήσεις ασφάλειας για πολλά είδη εξοπλισμού, συμπεριλαμβανομένου και προσωπικού προστατευτικού εξοπλισμού. Πολλά από αυτά τα πρότυπα είναι εναρμονισμένα με τον Ευρωπαϊκό Κανονισμό 2016/425 για τα Μέσα Ατομικής Προστασίας (ΜΑΠ) ή/και άλλες Ευρωπαϊκές Οδηγίες και είναι απαραίτητα για την προστασία των εργαζομένων και τη μείωση των κινδύνων. Ενδεικτικά ο εξοπλισμός αυτός αφορά προστασία κεφαλής, αναπνοής, άκρων και κορμού, έναντι φυσικών, χημικών και βιολογικών κινδύνων.

Οι σημαντικότερες σχετικές Ευρωπαϊκές Τεχνικές Επιτροπές Τυποποίησης που δραστηριοποιούνται στον τομέα είναι οι πιο κάτω:

  • CEN/TC 070 Manual means of firefighting equipment
  • CEN/TC 079 Respiratory protective devices
  • CEN/TC 085 Eye protective equipment
  • CEN/TC 093 Ladders
  • CEN/TC 122 Ergonomics
  • CEN/TC 137 Assessment of workplace exposure to chemical and biological agents
  • CEN/TC 158 Head protection
  • CEN/TC 159 Hearing protectors
  • CEN/TC 160 Protection against falls from height including working belts
  • CEN/TC 161 Foot and leg protectors
  • CEN/TC 162 Protective clothing including hand and arm protection and lifejackets
  • CEN/TC 192 Fire and Rescue Service Equipment
  • CEN/TC 211 Acoustics
  • CEN/TC 231 Mechanical vibration and shock
  • CEN/TC 462 Regulated chemicals in products

Ωστόσο, η υγεία στο χώρο εργασίας δεν περιορίζεται μόνο στη σωματική ασφάλεια και ευημερία των εργαζομένων. Παράγοντες όπως άγχος, φόβος και αβεβαιότητα, που προκύπτουν από περιόδους σαν αυτή που διανύουμε επηρεάζουν όλους, και είναι πολύ σημαντικό το εργασιακό περιβάλλον να συμβάλλει όσο είναι εφικτό στη μείωση ή/και εξάλειψη των παραγόντων αυτών.

Γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο βρίσκονται σε εξέλιξη σε διεθνές επίπεδο, οι εργασίες για την εκπόνηση ενός προτύπου που να ασχολείται με τη ψυχολογική υγεία των εργαζομένων. Το μελλοντικό ISO 45003 Occupational health and safety management – Psychological health and safety in the workplace – Guidelines, θα παρέχει καθοδήγηση με βάση τις απαιτήσεις του CYS ISO 45001, σχετικά με την αποτελεσματική διαχείριση των ψυχολογικών κινδύνων για την υγεία και την ασφάλεια στην εργασία. Στο πρότυπο ISO 45003, που αναμένεται να εκδοθεί εντός του 2021, θα γίνεται αναφορά σε πολλούς παράγοντες που μπορούν να επηρεάσουν  αρνητικά τη ψυχολογική υγεία ενός εργαζομένου, όπως αναποτελεσματική επικοινωνία, υπερβολική πίεση, κακή ηγεσία και οργανωτική κουλτούρα.

Αρμόδιος φορέας για την υιοθέτηση, εφαρμογή και προώθηση των Ευρωπαϊκών και Διεθνών προτύπων στην Κύπρο, είναι ο Κυπριακός Οργανισμός Τυποποίησης (CYS), ο οποίος είναι ο εθνικός φορέας τυποποίησης. Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να ενημερωθούν για όλα τα  πιο πάνω πρότυπα και να τα προμηθευτούν, επικοινωνώντας με το Κέντρο Πληροφόρησης & Εξυπηρέτησης (ΚΕΠΕ) του CYS.

*Η Έλενα Δημοσθένους (BSc Χημεία, ΜΒΑ) εργάζεται ως Λειτουργός Τυποποίησης στον Κυπριακό Οργανισμό Τυποποίησης (CYS).