Ελληνικά

* της Μαριλένας Νικολάου

Από το πρωί έως το βράδυ, ως καταναλωτές επηρεάζουμε το άμεσο περιβάλλον μας, είτε άμεσα είτε έμμεσα. Οι επιπτώσεις αυτές μπορεί να έχουν θετικό ή αρνητικό αντίκτυπο στη βιωσιμότητα της κοινωνίας μας στο σύνολό της. Στις 15 Μαρτίου γιορτάζεται η Παγκόσμια ημέρα των δικαιωμάτων των καταναλωτών. Το φετινό μήνυμα είχε ως θέμα την ενημέρωση και την εκπαίδευση σχετικά με τη βιώσιμη κατανάλωση.

Η βιώσιμη κατανάλωση περιλαμβάνει την κάλυψη των σημερινών αναγκών για αγαθά και υπηρεσίες με τρόπο οικονομικά, κοινωνικά και περιβαλλοντικά βιώσιμο, δηλαδή χωρίς να τίθεται σε κίνδυνο η ικανότητα των μελλοντικών γενεών να καλύψουν τις ίδιες ανάγκες.Τόσο ατομικά όσο και συλλογικά, έχουμε την ευθύνη για τη βιώσιμη κατανάλωση: Οι ενημερωμένοι καταναλωτές, η κυβέρνηση, οι επιχειρήσεις, η κοινωνία των πολιτών διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο. Ειδικότερα, οι ενημερωμένοι καταναλωτές είναι ζωτικής σημασίας για την προώθηση της βιώσιμης κατανάλωσης αφού οι επιλογές τους έχουν αντίκτυπο στους παραγωγούς και τους κατασκευαστές.

Η βιωσιμότητα αποτελεί βασικό στοιχείο της κατανάλωσης και κάθε προσπάθεια που καταβάλλουν οι καταναλωτές, οι επιχειρήσεις και οι κυβερνήσεις για την επίτευξη ενός πιο ποιοτικού τρόπου ζωής αποτελεί ένα σημαντικό βήμα προς την κατεύθυνση της βιώσιμης ανάπτυξης. Καθώς μιλάμε για βιωσιμότητα, οι καταναλωτές πρέπει επίσης να συνεργάζονται με τις κυβερνήσεις για την προώθηση της εφαρμογής των προτύπων για το περιβάλλον, την υγεία και την ασφάλεια για τα αγαθά και τις υπηρεσίες, με στόχο να αποφευχθεί το ενδεχόμενο να καταστούν τα πρότυπα, εμπόδια στο εμπόριο.

Τα πρότυπα αποτελούν εξαιρετικό εργαλείο για την επίτευξη της βιωσιμότητας. Ο Διεθνής Οργανισμός Τυποποίησης (ISO) έχει αντιστοιχίσει τα πρότυπά του με τους 17 στόχους βιώσιμης ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών, δείχνοντας με αυτόν τον τρόπο την ουσιαστική συμβολή τους στην επίτευξη των στόχων βιώσιμης ανάπτυξης. Με τον τρόπο αυτό γίνεται σαφές στους εμπειρογνώμονες και το ευρύ κοινό ότι η χρήση των προτύπων συμβάλει σε ένα υγιέστερο και βιωσιμότερο περιβάλλον.

Τα διεθνή πρότυπα είναι εξίσου ζωτικής σημασίας για την ενίσχυση της προστασίας των καταναλωτών, ιδίως εκεί όπου η νομοθεσία σε έναν συγκεκριμένο τομέα είναι ανεπαρκής ή ανύπαρκτη. Για την ανάγκη αυτή, δημοσιεύθηκε μόλις πριν από λίγες εβδομάδες το ISO 22059: Κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με τις εγγυήσεις των καταναλωτών.

Οι υπεύθυνες επιλογές δεν είναι εύκολο να γίνουν στο σημερινό περιβάλλον της αγοράς, παρά το γεγονός ότι οι επιχειρήσεις ανταποκρίνονται όλο και περισσότερο στη ζήτηση των καταναλωτών για βιώσιμα προϊόντα. Πολύ συχνά, ένα προϊόν δεν ανακυκλώνεται. Η συσκευασία είναι συχνά περιττή. Είναι επίσης επιβλαβές για το περιβάλλον, καθώς οι καταναλωτές εξακολουθούν να μην κατανοούν πλήρως τον αντίκτυπο που έχουν στην αειφορία, τα αγαθά και οι υπηρεσίες που αγοράζουν.

Το να είναι κάποιος βιώσιμος καταναλωτής απαιτεί πρόσβαση σε βιώσιμες εναλλακτικές λύσεις για την κάλυψη των καθημερινών αναγκών του και έγκυρη ενημέρωση για τις διαθέσιμες επιλογές. Η χαρτογράφηση των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών από τον Διεθνή Οργανισμό Τυποποίησης (ISO), δείχνει τον τρόπο με τον οποίο τα πρότυπα μπορούν — και το πράττουν — να βοηθήσουν σε όλους αυτούς τους τομείς.

Κατά τη λήψη αποφάσεων σχετικά με διαδικτυακή αγορά, οι καταναλωτές μπορούν πλέον να βασίζονται περισσότερο στις ηλεκτρονικές αναθεωρήσεις (on line reviews) για δικτυακούς τόπους σύμφωνα με το νέο πρότυπο ISO 20488: Διαδικτυακή έρευνα καταναλωτών — Αρχές και απαιτήσεις για τη συλλογή και τη δημοσίευσή τους, το οποίο αναφέρεται στο πως πρέπει να γίνεται η διαδικτυακή έρευνα καταναλωτών.

Χάρη στις πρωτοβουλίες που καθοδηγούνται από τους καταναλωτές και τους εμπειρογνώμονες που εργάζονται για την εκπόνηση προτύπων, ο ISO εργάζεται τώρα για την εκπόνηση προτύπων σχετικά με τη συνεργατική οικονομία (IS0/TC 324) και την κυκλική οικονομία (ISO/TC 323). Σε μια άλλη προσπάθεια η ISO/COPOLCO, η Διεθνής Επιτροπή Τυποποίησης των Καταναλωτών: Committee on Consumer Policy, ως η φωνή των καταναλωτών εντός του ISO, προώθησε την ανάπτυξη προτύπων για την αξιολόγηση και τη βελτίωση των υπηρεσιών παροχής ενέργειας, καθώς και της παροχής πόσιμου νερού και λυμάτων.

Χρειαζόμαστε καύσιμα για τη θέρμανση και το φωτισμό των σπιτιών μας, καθώς και για τη μεταφορά μας στην εργασία ή το σχολείο. Στον τομέα της ενεργειακής απόδοσης και των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, για παράδειγμα, τα πρότυπα βοηθούν τους καταναλωτές και τις επιχειρήσεις να καταναλώνουν λιγότερη ενέργεια και βοηθούν στη μετάβαση σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, ενθαρρύνοντας την καινοτομία και δημιουργώντας πιο βιώσιμους τρόπους ζωής. Υπάρχει πλειάδα προτύπων που καλύπτουν την αιολική ενέργεια, τα στερεά βιοκαύσιμα, την ηλιακή ενέργεια και τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα. Για τις υπηρεσίες ύδατος, τα διεθνή πρότυπα παραθέτουν τις βέλτιστες πρακτικές για την αποτελεσματική παροχή πόσιμου νερού και τη διαχείριση των λυμάτων. Το πρότυπο ISO 24521 παρέχει καθοδήγηση σχετικά με τη διαχείριση και τη συντήρηση των βασικών επιτόπιων εγχώριων υπηρεσιών επεξεργασίας λυμάτων.

Τα πρότυπα, βοηθούν τους καταναλωτές και στηρίζουν την απαραίτητη μεταφορά γνώσεων για την εξεύρεση λύσεων που ελπίζεται ότι θα συμβάλουν στην οικοδόμηση ενός πιο βιώσιμου κόσμου.

Πηγή: ISO

*Η Μαριλένα Νικολάου εργάζεται ως Λειτουργός Διοίκησης και Διεθνών Σχέσεων στον Κυπριακό Οργανισμό Τυποποίησης (CYS)