*του Κωνσταντίνου Ζαού
Καθώς ο πλανήτης βρίσκεται αντιμέτωπος με την επείγουσα ανάγκη να αντιμετωπίσουμε την κλιματική αλλαγή, η αιολική ενέργεια εμφανίζεται ως μια καθαρή, ανανεώσιμη λύση. Κάθε χρόνο, στις 15 Ιουνίου γιορτάζουμε την Παγκόσμια Ημέρα του Ανέμου, μια ημέρα αφιερωμένη στην ευαισθητοποίηση του κοινού για τα οφέλη της αιολικής ενέργειας και την προώθηση της δυναμικής της να συμβάλει στη δημιουργία ενός βιώσιμου μέλλοντος. Η πρωτοβουλία αυτή ανήκει στην Ευρωπαϊκή Ένωση Αιολικής Ενέργειας (EWEA) και το Παγκόσμιο Συμβούλιο Αιολικής Ενεργείας (GWEC).
Μέσω συλλογικών προσπαθειών, η Ευρώπη έχει να επιδείξει σημαντική ανάπτυξη τόσο σε αιολικά πάρκα στη ξηρά όσο και σε αιολικά πάρκα στη θάλασσα. Για να διασφαλιστεί η ασφάλεια, η ποιότητα και η συμβατότητα των αιολικών εγκαταστάσεων, ο Διεθνής Οργανισμός Ηλεκτροτεχνικής Τυποποίησης (IEC), σε συνεργασία με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Ηλεκτροτεχνικής Τυποποίησης (CENELEC), εργάζονται για την ανάπτυξη προτύπων που καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα τεχνικών πτυχών της αιολικής ενέργειας.
Εκμεταλλευόμενη την κινητική ενέργεια του ανέμου, αυτή η ανανεώσιμη πηγή ενέργειας παράγει ηλεκτρισμό χωρίς τις επιβλαβείς εκπομπές που συνοδεύουν την παραγωγή ενέργειας από ορυκτά καύσιμα. Επί του παρόντος, η αιολική ενέργεια αντιπροσωπεύει μόνο ένα μικρό ποσοστό της συνολικής εγκατεστημένης ισχύος παγκοσμίως. Πολλές χώρες της Ένωσης θεσπίζουν κανόνες διασύνδεσης και αναβάθμισης του δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας για να διευκολύνουν τη σταθερότητα του καθώς οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας αυξάνουν τη διείσδυση. Η Τυποποίηση συμβάλλει σημαντικά στην ανάπτυξη της βιομηχανίας της αιολικής ενέργειας παρέχοντας μια κοινή γλώσσα και μια κοινή βάση γνώσεων για τους επαγγελματίες του κλάδου. Η τυποποιητική εργασία στον τομέα των συστημάτων παραγωγής αιολικής ενέργειας περιλαμβάνει ανεμογεννήτριες, σταθμούς αιολικής ενέργειας στη ξηρά και στη θάλασσα και την αλληλεπίδραση με το ηλεκτρικό σύστημα.
Με την εκπόνηση προτύπων, η τυποποίηση βοηθά στην επιτάχυνση των διαδικασιών, εξασφαλίζει την ποιότητα και την ασφάλεια, προωθεί τη διαλειτουργικότητα και διευκολύνει τη διεθνή συνεργασία. Η σειρά ευρωπαϊκών προτύπων CYS EN IEC 61400 “Wind energy generation systems” παρέχει ολοκληρωμένες κατευθυντήριες γραμμές για διάφορες πτυχές των ανεμογεννητριών, συμπεριλαμβανομένων των απαιτήσεων σχεδίασης, μέτρησης της απόδοσης καθώς και απαιτήσεις ασφάλειας και δοκιμών. Τηρώντας αυτά τα πρότυπα, οι κατασκευαστές ανεμογεννητριών μπορούν να διασφαλίσουν ότι τα προϊόντα τους πληρούν αυστηρά κριτήρια ποιότητας και απόδοσης, προσφέροντας εμπιστοσύνη σε επενδυτές, αρμόδιους φορείς και καταναλωτές για την αξιοπιστία και λειτουργικότητα των συστημάτων αιολικής ενέργειας.
Για παράδειγμα, στη σειρά αυτή περιλαμβάνεται το πρότυπο CYS EN 61400-6:2020 ‘’Tower and foundation design requirements’’ το οποίο παρέχει κατευθυντήριες γραμμές για το σχεδιασμό των δομικών στοιχείων των ανεμογεννητριών, λαμβάνοντας υπόψη πτυχές όπως οι προσδιορισμοί φορτίου, τα κριτήρια σχεδίασης και η δομική ακεραιότητα. Αυτό το πρότυπο αφορά διάφορα δομικά στοιχεία των ανεμογεννητριών, συμπεριλαμβανομένου του πύργου, των θεμελιωμάτων, της συναρμολόγησης ρότορα-πτερυγίου και άλλων υποστηρικτικών δομών. Παράλληλα, καθορίζει τα κριτήρια προκειμένου να διασφαλιστεί η σταθερότητα, η αντοχή και η ανθεκτικότητά τους σε διάφορες συνθήκες λειτουργίας και περιβαλλοντικές συνθήκες.
Ανάμεσα σε άλλα, σημαντικό είναι και το πρότυπο CYS EN IEC 61400-12-1:2022 ‘’Power performance measurements of electricity producing wind turbines’’ το οποίο ασχολείται με τη μέτρηση της απόδοσης ισχύος των ανεμογεννητριών. Αυτό το πρότυπο παρέχει μια προκαθορισμένη διαδικασία για την ακριβή αξιολόγηση της ισχύος που αποδίδεται από τις ανεμογεννήτριες, επιτρέποντας συνεπείς και συγκρίσιμες μετρήσεις σε διάφορες εγκαταστάσεις. Μέσω της καθιέρωσης ενός ομοιόμορφου μεθοδολογικού πλαισίου για τις δοκιμές απόδοσης, το πρότυπο αυτό διευκολύνει την αξιολόγηση και σύγκριση διαφορετικών μοντέλων ανεμογεννητριών, βοηθώντας στην κατάλληλη επιλογή και βελτιστοποίηση των έργων αιολικής ενέργειας. Επίσης, παρέχει ένα κοινό μέτρο σύγκρισης για τους κατασκευαστές, τους φορείς λειτουργίας και τους ρυθμιστικούς φορείς, προάγοντας τη διαφάνεια και την εμπιστοσύνη ανάμεσα σε όλα τα εμπλεκόμενα μέρη.
Το ευρωπαϊκό πρότυπο CYS EN 50308:2004 ‘’ 'Wind turbines. Protective measures. Requirements for design, operation and maintenance'’’, είναι ένα σημαντικό έγγραφο που καθορίζει τις απαιτήσεις για τον σχεδιασμό, την εγκατάσταση και τη λειτουργία των αιολικών πάρκων επί ξηράς. Αυτό το πρότυπο καλύπτει διάφορες πτυχές, συμπεριλαμβανομένων της τοποθέτησης των ανεμογεννητριών, των ηλεκτρικών συστημάτων, της ασφάλειας και των περιβαλλοντικών παραγόντων. Τηρώντας τις κατευθυντήριες γραμμές που ορίζονται σε αυτό το πρότυπο, οι ανεμογεννήτριες μπορούν να ενσωματωθούν σωστά στο δίκτυο, να αντιμετωπιστούν πιθανοί κίνδυνοι ασφάλειας και να ελαχιστοποιηθεί ο περιβαλλοντικός αντίκτυπος των έργων. Το πρότυπο προωθεί τις βέλτιστες πρακτικές στην ανάπτυξη αιολικών πάρκων επί ξηράς, συμβάλλοντας έτσι στην συνολική βιωσιμότητα και αποδοτικότητα του κλάδου της αιολικής ενέργειας.
Μέσω της Τυποποίησης σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο, εκπονούνται πρότυπα τα οποία καθορίζουν κατευθυντήριες γραμμές και απαιτήσεις για τον σχεδιασμό, την κατασκευή και τη λειτουργία των ανεμογεννητριών και βοηθούν στην ανάπτυξη προδιαγραφών απόδοσης και μεθόδων μέτρησης. Η τυποποίηση συμβάλει στη διαμόρφωση ενός ενιαίου πλαισίου που επιτρέπει την ανταλλαγή γνώσεων, τη συνεργασία μεταξύ χωρών και την ανάπτυξη τεχνολογιών που μπορούν να αξιοποιηθούν παντού. Ως εκ τούτου, μέσω της ανάπτυξης προτύπων, της προώθησης τεχνολογικών καινοτομιών και της συνεργασίας σε παγκόσμιο επίπεδο, μπορούμε να επιτύχουμε την αποτελεσματική αξιοποίηση της αιολικής ενέργειας και την επίτευξη ενός πιο αειφόρου και βιώσιμου μέλλοντος.
Όλα τα Ευρωπαϊκά πρότυπα βρίσκονται διαθέσιμα προς αγορά και μελέτη από το Κέντρο Εξυπηρέτησης και Πληροφόρησης του Κυπριακού Οργανισμού Τυποποίησης (CYS/ΚΕΠΕ), ο οποίος είναι ο εθνικός φορέας τυποποίησης της Κύπρου.
*Ο Κωνσταντίνος Ζαού εργάζεται ως Λειτουργός Τυποποίησης στον Κυπριακό Οργανισμό Τυποποίησης.
