*του Κωνσταντίνου Ζαού
Τα φωτοβολταϊκά συστήματα (ΦΒ) εμφανίζονται ως ένα από τα πλέον υποσχόμενα μέσα παραγωγής καθαρής ενέργειας. Καθώς η τεχνολογία αυτή εξελίσσεται με γοργούς ρυθμούς, η εφαρμογή των προτύπων στα ΦΒ συστήματα αποτελεί ζωτικής σημασίας ζήτημα.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ), θέλοντας να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά την ενεργειακή πρόκληση, προχώρησε στην επιτάχυνση της εγκατάστασης ΦΒ συστημάτων με την προσθήκη 41 γιγαβάτ (GW) νέων συστημάτων το 2022. Συνολικά, η ισχύς των ΦΒ συστημάτων στην ΕΕ αυξήθηκε κατά 25% το 2021 σε σχέση με το 2022 (από 167 GW το 2021 σε 208 GW το 2022). Σύμφωνα με την SolarPower Europe, την οργάνωση στην οποία συμμετέχουν οι μεγαλύτερες εταιρείας ενέργειας στην ΕΕ, αναμένεται ότι η συνολική ισχύς της ΦΒ ενέργειας στην ΕΕ θα υπερβεί τον στόχο των 750 GW έως το 2030, φθάνοντας τα 900 GW.
Η ενεργειακή μετάβαση απαιτεί συντονισμένες προσπάθειες από βιομηχανίες, κυβερνήσεις και οργανισμούς. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, ο Διεθνής Οργανισμός Ηλεκτροτεχνικής Τυποποίησης (IEC) και ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Ηλεκτροτεχνικής Τυποποίησης (CENELEC) συνεργάζονται για την εκπόνηση προτύπων σχετικά με τα ΦΒ συστήματα. Τα πρότυπα αυτά συμβάλλουν στην ανάπτυξη της τεχνολογίας των ΦΒ με τρόπο που προωθεί την ασφάλεια, την ποιότητα και την αποδοτικότητα, ενθαρρύνοντας την καινοτομία και τη βιώσιμη ανάπτυξη.
Ασφάλεια: Η ασφάλεια των εργαζομένων και του κοινού αποτελεί αδιαμφισβήτητη αξία και συνάμα προτεραιότητα. Υπάρχουν πρότυπα τα οποία καθορίζουν μέτρα ασφαλείας για την προστασία των χρηστών από ενδεχόμενες ηλεκτροπληξίες ή ατυχήματα που μπορεί να προκύψουν από τη λανθασμένη χρήση των συστημάτων και παρέχουν κατευθυντήριες γραμμές για τον σχεδιασμό και την εγκατάσταση των ΦΒ συστημάτων. Για παράδειγμα, το πρότυπο CYS HD 60364-7-712:2016 “Low-voltage electrical installations - Part 7-712: Requirements for special installations or locations - Photovoltaic (PV) systems” εστιάζει στις απαιτήσεις για ειδικές εγκαταστάσεις ή τοποθεσίες, με έμφαση στα ΦΒ συστήματα. Αυτό περιλαμβάνει τη σωστή επιλογή των υλικών, τη διάταξη των καλωδίων, τη σύνδεση των συστημάτων στο δίκτυο, καθώς και την απομόνωση από πιθανές πηγές κινδύνου, όπως ηλεκτροπληξία και πυρκαγιά.
Απόδοση: Οι ΦΒ εγκαταστάσεις πρέπει να παρέχουν την αναμενόμενη απόδοση για την προσδοκόμενη παραγωγή ενέργειας. Τα πρότυπα της σειράς CYS EN IEC 60904 “Photovoltaic devices” και της σειράς “CYS EN IEC 61853 «Photovoltaic (PV) module performance testing and energy rating” καθορίζουν ακριβείς μεθόδους μέτρησης της απόδοσης, εξασφαλίζοντας την ακρίβεια και τη συγκρισιμότητα των μετρήσεων. Τα πρότυπα αυτά θέτουν ένα σταθερό πλαίσιο για την αξιολόγηση της απόδοσης των ΦΒ συστημάτων σε πραγματικές συνθήκες λειτουργίας. Μέσω των προτύπων αυτών, διασφαλίζεται ότι η πραγματική απόδοση είναι σύμφωνη με τις προβλεπόμενες αποδόσεις, ενισχύοντας την αποτελεσματική ενσωμάτωση της παραγόμενης ενέργειας στο δίκτυο.
Αξιοπιστία Η προστασία των ΦΒ συστημάτων από ακραίες καιρικές συνθήκες είναι απαραίτητη για τη βιωσιμότητα και την αποδοτική λειτουργία τους. Τα πρότυπα της σειράς CYS EN IEC 61215 “Terrestrial photovoltaic (PV) modules” καθορίζουν τις απαιτήσεις για τη σχεδίαση, την παραγωγή, τον έλεγχο και τη δοκιμή των ΦΒ πλαισίων. Η συμμόρφωση με αυτά τα πρότυπα διασφαλίζει ότι τα ΦΒ πλαίσια θα λειτουργούν αξιόπιστα για πολλά χρόνια και θα αντέχουν σε διάφορες κλιματικές συνθήκες.
Έλεγχος και Συντήρηση: Ο έλεγχος και η σωστή συντήρηση των ΦΒ συστημάτων είναι απαραίτητα για τη διασφάλιση της απόδοσης και της μακροζωίας τους. Η εφαρμογή προτύπων, όπως τα πρότυπα της σειράς CYS EN IEC 62446, διασφαλίζει ότι τα συστήματα θα παραμένουν σε αρίστη κατάσταση και θα προσφέρουν μακροχρόνια παραγωγή ενέργειας, δημιουργώντας μεγαλύτερη ελκυστικότητα για επενδυτές. Πιο συγκεκριμένα, το πρότυπο CYS EN 62446-1:2016 (+A1:2018) “Photovoltaic (PV) systems - Requirements for testing, documentation and maintenance - Part 1: Grid connected systems - Documentation, commissioning tests and inspection” προσφέρει καθοδήγηση για την αποτελεσματική τεκμηρίωση προς τους πελάτες και παρέχει κατευθυντήριες γραμμές για τις δοκιμές λειτουργίας, την επιθεώρηση και την ασφαλή εγκατάσταση του συστήματος. Αντίστοιχα, το πρότυπο CYS EN IEC 62446-2:2020 ”Photovoltaic (PV) systems - Requirements for testing, documentation and maintenance - Part 2: Grid connected systems - Maintenance of PV systems” περιγράφει τις βασικές απαιτήσεις συντήρησης για τη διατήρηση και τη μέγιστη απόδοση των συστημάτων.
Διασύνδεση με το Δίκτυο: Η διασύνδεση των ΦΒ συστημάτων στο ηλεκτρικό δίκτυο είναι καίριας σημασίας. Το πρότυπο CYS EN 61727:1996 “Photovoltaic (PV) systems. Characteristics of the utility interface” ορίζει τις απαιτήσεις για την αποτελεσματική σύνδεση των ΦΒ συστημάτων στα ηλεκτρικά δίκτυα. Περιέχει απαιτήσεις για την ασφαλή και αξιόπιστη λειτουργία των ΦΒ συστημάτων κατά τη διάρκεια διακοπών ρεύματος, καθώς και για τον τρόπο σύνδεσης και λειτουργίας των συστημάτων ώστε να εξασφαλίζεται ο συγχρονισμός τους με το δίκτυο.
Παρακολούθηση και Ανάλυση: Η παρακολούθηση και ανάλυση της απόδοσης των ΦΒ συστημάτων είναι απαραίτητη για τη βελτίωση της απόδοσης και τον εντοπισμό πιθανόν προβλημάτων. Το πρότυπο CYS EN IEC 61724-1:2021 “Photovoltaic system performance - Part 1: Monitoring” παρέχει οδηγίες για τη συνεχή παρακολούθηση των συστημάτων, ενώ τα πρότυπα της σειράς CYS EN 61853 “Photovoltaic (PV) module performance testing and energy rating” παρέχουν τρόπους ανάλυσης της απόδοσης των ΦΒ μονάδων. Μέσω αυτών των προτύπων, οι επιχειρήσεις και οι ερευνητές μπορούν να αξιολογούν και να συγκρίνουν την απόδοση διαφορετικών ΦΒ συστημάτων και τεχνολογιών, λαμβάνοντας αξιόπιστα δεδομένα σε πραγματικές συνθήκες.
Τα παραπάνω πρότυπα αποτελούν μερικά μόνο παραδείγματα προτύπων που εκπονούνται σε διεθνές και ευρωπαϊκό επίπεδο σε σχέση με τα ΦΒ συστήματα. Δημιουργώντας ένα αξιόπιστο πλαίσιο καθοδήγησης και ένα ευνοϊκό περιβάλλον για την προώθηση και επέκταση της τεχνολογίας των ΦΒ, η Τυποποίηση όχι μόνο υποστηρίζει την ενεργειακή μετάβαση, αλλά, επίσης, ανοίγει τον δρόμο για εφαρμογή καινοτόμων λύσεων που θα διαμορφώσουν ένα πιο βιώσιμο μέλλον για τις επόμενες γενιές.
Ο Κυπριακός Οργανισμός Τυποποίησης (CYS) αποτελεί τον εθνικό φορέα τυποποίησης της χώρας και ως εκ τούτου ο κάθε ενδιαφερόμενος έχει την ευκαιρία να μελετήσει ή και να προμηθευτεί τα πιο πάνω πρότυπα από το Κέντρο Πληροφόρησης και Εξυπηρέτησης του CYS.
*Ο Κωνσταντίνος Ζαού είναι Λειτουργός Τυποποίησης στον Κυπριακό Οργανισμό Τυποποίησης.
